Medya okuryazarlığı artık ders kitaplarından çıkıp sınıflarımıza giriyor. Hem eleştiren hem üreten bireyler yetiştirmek için müthiş bir fırsat. 2018 tarihli Medya Okuryazarlığı öğretim programını inceledim ve öğretmenler için hem “şunu vurgulayın” hem de yıllık plana hemen ekleyebilecekleri pratik fikirleri derledim. Hazırsanız, çayınızı koyun. Sınıfınız artık daha eğlenceli, daha eleştirel ve daha üretken olacak.

7-8. Sınıf Öğretmenleri Dikkat!

Medya Okuryazarlığı Programında Görünce “Aha!” Diyeceğiniz 11 Nokta.

1) 5 Temel Alan
Program, medyayı birey, katılım ortamı, bilgi kaynağı, eğlence ve ikna aracı olarak ele alıyor. Her alan ayrı beceri seti sunuyor, yani tek bir “Medya” dersi yok, 5 ders var gibi düşünün.

2) Sadece tüketmek değil, üretmek de var
Öğrenciler yazılı, sözlü, görüntülü ürünler üretecekler. O yüzden yıllık plana “üretim haftası” koy. Afişte yaparlar, kısa video da.

3) “Medya Okuryazarlığı Şenliği” fikri hayat kurtarıcı
Program, yıl sonunda sergi/şenlik öneriyor. Bunu mutlaka paylaş ve duyur. Hem veliyi çeker hem de öğrenciyi motive eder.

4) Dijital etik ve haklar ilk derste konuşulsun
Mahremiyet, telif, kişisel güvenlik gibi konular kazanımlarda var. İlk üniteye koyup temel kuralları netleştir.

5) Yanlı bilgiyle baş etme taktikleri
“Gerçek mi, yalan mı?” ödevi ver. Bir haber seçtir, kaynakları kontrol ettir, sonucu sınıfta tartıştır.

6) Eğlence de analiz edilir (filmler, diziler, oyunlar ders materyali)
Popüler kültür öğrencinin dilinden konuşur. Bir dizi sahnesini çözümlet, toplumsal roller üzerine konuş.

7) Reklamı çözümleyin, ikna tekniklerini öğreterek eleştirel bakış kazandırın
Tanık gösterme, ünlü kullanma, mizah gibi teknikleri örneklerle göster. Öğrenciler küçük reklam metinleri yazsın. (programda örnek teknikler yer alıyor)

8) Yerel kültür ve millî değerleri üretime katın
Kısa bir yerel belgesel veya “yerel oyunlar” videosu yaptırarak millî kültürü güçlendirin.

9) Akran değerlendirmesi ve portfolyo ile not verme
Tek sınavla olmaz. Portfolyo + akran değerlendirmesi + rubrik kullanarak daha gerçekçi bir değerlendirme yapabilirsiniz.

10) Veli bilgilendirmesi şart
Mahremiyet ve güvenlik konularında bir veli sunumu hazırlayın. Veliler destekleyince etkinlikler daha etkili olur.

11) Hemen kullanabileceğiniz araç listesi
Canva (afiş/video), ücretsiz ses düzenleyiciler, basit video kesme/kurgu uygulamaları, düşük bütçeyle üretim mümkün. (Öğrenci düzeyine göre seçin.)

Uygulayabileceğiniz Fikirler

2018 Medya Okuryazarlığı öğretim programını inceledim. Öğrenciler sadece izlemeyecek, sorgulayacak ve üretecek. Bu yazıda öğretmenler için öne çıkan noktalar, yıllık plana ekleyebileceğiniz fikirler ve hazır kullanılabilir öneriler var.

Aşağıda listelediğim fikirleri hemen uygulayabilir ve yıllık plana ekleyebilirsiniz.

1. Başlangıç projesi: “Medya Okuryazarlığı Şenliği” için yıl boyu sürecek grup projeleri başlat. (ör: yerel haber analizi + kısa belgesel).
2. Modüler dağılım: 5 öğrenme alanını 4 döneme böl — her döneme 1 ana üretim görevi koy.
3. Dijital portfolyo: Öğrenciler çalışmaları Google Drive/Canva üzerinden biriktirsin; dönem değerlendirmesi portfolyo ile yapılsın.
4. Aile-eğitim bileşeni: Bir veli bilgilendirme gecesi yap; mahremiyet ve güvenlik konularında kısa atölye.
5. Formative değerlendirme: Kısa kontrol listeleri, akran değerlendirmesi ve rubrik kullan. Reklam çözümleme, haber doğrulama, kısa video yapımı için ayrı rubrikler tasarla.
6. Araç önerileri: Canva (afiş/video), Audacity/Online ses araçları, Scratch/Stop-motion uygulamaları yap.
7. Okul içi iş birlikleri: Türkçe, Sosyal Bilgiler, Görsel Sanatlar ile ortak projeler tasarla (ör: yerel kültür belgeseli).
8. Toplumsal konu çalışması: Yerel bir sosyal konu seçilip medya kampanyası hazırlanması. (öğrencinin ikna tekniklerini kullanmasını sağlar)
9. Dezenformasyon tatbikatı: “Haber doğru mu?” atölyesi. Kaynak kontrolü, tersine görsel arama (öğrenci düzeyine göre uyarlanmış).
10. Şenlik/sergi günü: Yıl sonu “Medya Okuryazarlığı Şenliği” düzenle; veliler ve okul yönetimine sergile.

Yıllık planı MS Word dosyası olarak indirmek için aşağıdaki bağlantıya tıklayın: