6. Sınıf Bilgisayar Sistemleri

6. sınıf 1. dönem konusu olan Bilgisayar Sistemleri ile ilgili çalışma kağıtları ve videolarını paylaşıyorum. Çalışma kağıtları PDF formatındadır.

Bilgisayar Sistemleri konusu, 1. ÜNİTE BİLİŞİM TEKNOLOJİLERİ içinde yer alır.

Öğrencilerin derse katılımını sağlamak adına aşağıda paylaştığım çalışma kâğıtlarını önceden hazırlayabilirsiniz. Ders sonunda öğrencilerle paylaşarak konuyu pekiştirebilir, sonrasında konu ile ilgili hazırladığım videoları izletebilirsiniz. Videoları arada durdurarak öğrencilere anlık sorular sorabilir, böylece konu ile ilgili iyi performans gösteren öğrencileri belirleyebiliriz. Örneğin “İşletim sistemleri ne yapar?”, “Hangi cihazların işletim sistemi vardır?”, “Arayüz nedir?” sorularına yanıt vermeleri isteyebiliriz.

Şimdi konu kazanımlarını inceleyelim.

KAZANIMLAR

• BT.6.1.2.1. İşletim sistemi kavramını açıklar.
• BT.6.1.2.2. İşletim sistemlerinin bileşenlerinin görevlerini kavrar.
• BT.6.1.2.3. Farklı işletim sistemlerini karşılaştırır.

KONU ÖZETİ

1. İşletim Sistemlerinin Görevleri

Görev Adı	Açıklama
İşlemci Yönetimi	İşlemcinin gücünü uygulamalar arasında dengeli şekilde dağıtır.
Giriş-Çıkış Yönetimi	Klavye, fare, ekran, yazıcı gibi giriş-çıkış birimlerini kontrol eder.
Bellek Yönetimi	RAM ve sabit diskin kullanımını düzenler.
Dosya Yönetimi	Dosyaların saklanması, erişimi, paylaşımı ve korunmasından sorumludur.
Uygulama Yönetimi	Bilgisayardaki programları işletim sistemi aracılığıyla çalıştırır.

---

2. İşletim Sisteminin Yapısı

Temel Bileşenler

Bileşen	Görevi
Kabuk (Shell)	Kullanıcının komutlarını yorumlar ve işletim sistemine iletir.
Çekirdek (Kernel)	Donanım kaynaklarını yönetir, uygulamalarla donanım arasında köprü kurar.

Çalışma Süreci (Kavram Şeması)

Kullanıcı Komutu → Kabuk (Yorumlar) → Çekirdek (Yönlendirir) → Donanım (Uygular) → Sonuç (Kullanıcıya Döner)

---

3. Veri Yolu Genişliği

Kavram	Açıklama
Veri Yolu	Anakart üzerindeki bileşenler arasında veri iletimini sağlayan kanallardır.
Veri Yolu Genişliği	Aynı anda taşınabilen veri miktarıdır. Genişlik arttıkça hız artar.
Benzerlik	Trafikteki “şerit sayısı” gibidir: Ne kadar çok şerit varsa o kadar fazla araç geçer.
Günümüz Teknolojisi	Genellikle 64 bit (x64) sistemler kullanılır.
x86 / x64	32 bit veya 64 bit işlem gücünü ifade eder; işletim sistemi bu yapıya uygun seçilmelidir.

4. İşletim Sistemlerinin Dosya Yönetim Yapısı

Kavram	Açıklama
Dosya Yönetim Sistemi	İşletim sisteminin dosyaları koruma, yönetme ve depolama yöntemidir.
Sürücü	Dosyaların bulunduğu hafıza birimi bölümleridir. “Bu Bilgisayar” penceresinden görüntülenir.
Sürücü Harfleri	Adreslerin karışmaması için harflerle belirtilir (örnek: C:, D:, E:, F:).
C:\ Sürücüsü	İşletim sisteminin yüklü olduğu sürücüdür. Arıza durumunda yeniden kurulum yapılır, içindekiler silinir.
D:\ Sürücüsü	Kişisel dosyaların (müzik, resim, belge vb.) saklanması için kullanılır. Yeniden kurulumda etkilenmez.

📌 Hatırla:

C sürücüsü = Sistem dosyaları
D sürücüsü = Kişisel veriler

5. Çok Kullanılan İşletim Sistemleri ve Özellikleri

İşletim Sistemi	Geliştirici	Kod Yapısı	Özellikleri
Windows	Microsoft	Kapalı Kaynak	En yaygın masaüstü işletim sistemi, ücretlidir. (Güncel: Windows 11)
Linux	Topluluk	Açık Kaynak	Ücretsizdir, geliştirilebilir. En bilinen sürümü: Ubuntu
MacOS	Apple	Kapalı Kaynak	Sadece Macintosh bilgisayarlarda çalışır.
Pardus	TÜBİTAK	Açık Kaynak	Yerli işletim sistemimizdir (2005). Linux tabanlıdır.
Android	Google	Açık Kaynak	En yaygın mobil işletim sistemi. Farklı cihaz üreticileri tarafından özelleştirilebilir.
iOS	Apple	Kapalı Kaynak	iPhone ve iPad cihazlarında kullanılır. Geliştirilmeye kapalıdır.

---

6. Kod Yapısına Göre İşletim Sistemleri

Tür	Özellik
Açık Kaynak Kodlu	Kod yapısı herkes tarafından görülebilir ve geliştirilebilir. Ücretsizdir. Örnek: Linux, Pardus, Android
Kapalı Kaynak Kodlu	Kod yapısı gizlidir, genellikle ücretlidir. Örnek: Windows, MacOS, iOS

---

7. Kullanım Alanına Göre İşletim Sistemleri

Tür	Kullanıldığı Cihaz
Masaüstü İşletim Sistemleri	Bilgisayarlar (Windows, Pardus, Linux, MacOS)
Mobil İşletim Sistemleri	Cep telefonları ve tabletler (Android, iOS)

---

Video: İşletim Sistemi ve Türleri

5. sınıf öğrencileri için hazırladığım videodan 6. sınıf öğrencileri de yararlanabilir. Video içinde yer alan konu başlıkları şunlar:

• İşletim sistemi nedir?
• İşletim sisteminin görevleri nelerdir?
• Mobil ve masaüstü işletim sistemleri nelerdir?

Haydi izleyelim ve öğrendiklerimizi tekrar edelim.

İşletim Sistemleri Çalışma Kağıdı

Rüya’nın Seyir Defteri Etkinliği

MEB, 6. Sınıf Bilişim Teknolojileri ve Yazılım Dersi “6.1.2.B1 – Rüya’nın Seyir Defteri Çalışma Kâğıdı” adlı öğrenci materyalinin etkileşimli etkinliğidir.

Aşağıdaki metinde bulunan boşlukları üst taraftaki kavramlar ile doldurmamız gerekiyor. Bazı kavramlar kullanılmayabilir ya da bazı boşluklara uygun birden fazla kavram olabilir. O durumda birini tercih etmeniz gerekiyor. Ayrıca seçtiğiniz kavramlara kelime bütünlüğünü devam ettirecek şekilde eklemeler de yapabilirsiniz. Kolay gelsin!

İşletim Sistemi Doğru/Yanlış Etkinliği

İşletim Sistemleri Eşleştirme Etkinliği

KONU TESTİ

Bilişim Teknolojileri ve Yazılım Dersi 6. Sınıf öğrencilerine konu testi olarak hazırladım. Test, 10 sorudan oluşuyor. Buna bağlı olarak bu testi çözerek Bilişim Teknolojileri ve Yazılım Dersi yazılı sınavına hazırlanabilirsiniz.

Konu testi, MEB Bilişim Teknolojileri ve Yazılım Dersi 6. Sınıf müfredatına ve kazanımlarına uygundur.

“Sıfır Atık” kapsamında kağıt kullanımını azaltmak için testleri çevrim içi çözebiliriz.

---

Testin tamamını çözdükten sonra aldığınız puanı görüntüleyebilirsiniz.

YAPRAK TEST

Kağıt üzerinde test çözmek isteyenleri unutmadım. Görüldüğü üzere dileyen aşağıda paylaştığım 10 sorudan oluşan testi, bilgisayarınıza indirip çıktı alabilir ve çözebilirsiniz.

Faydalı olması dileğiyle. Bir teşekkürü çok görmezseniz sevinirim. Değerli yorumlarınızı da bekliyorum.

NOT: Bilişim Teknolojileri ve Yazılım Dersi sunularına göz atmak için buraya tıklayınız.

NOT: Bu çalışma kağıtları, MEB Temel Eğitim Genel Müdürlüğü’nün https://tegm.meb.gov.tr/www/bilisim-teknolojileri-ve-yazilim-dersi-icin-hazirlanan-materyaller-ogretmen-ile-ogrencilerimiz-kullanimina-sunulmustur/icerik/476 sayfasındaki Bilişim Teknolojileri ve Yazılım Dersi Öğretim Programı’na uygun olarak hazırlanan materyaller ile uyumludur.

MEB tarafından yayımlanan diğer tüm Bilişim Teknolojileri ve Yazılım materyallerinin bulunduğu ilgili sayfaya yukarıdaki bağlantı üzerinden ulaşabilirsiniz.